Zo rond de jaarwisseling is het gebruikelijk om terug te blikken op het voorbije jaar en vooruit te kijken naar het jaar dat komen gaat. Het laatste gaat dan vaak gepaard met het maken van goede voornemens. Is dat anders als je ongeneeslijk ziek bent?

Bespiegelingen 
Het voor de hand liggende antwoord is dat dat waarschijnlijk voor iedereen verschillend is. Zelf heb ik al dat terug-en vooruitblikken – en vooral opeens elkaar, ook wildvreemden, de “beste wensen” overbrengen – altijd een vreemd fenomeen gevonden dat niet zo aan mij besteed was. Of is eigenlijk. Ook nu ik weet dat de kans voor mij groter is dan voor de meeste anderen dat dit een van mijn laatste jaarwisselingen is, vind ik het onzin om uitsluitend rond deze tijd van het jaar bespiegelingen te maken over wat is geweest en wat komt en vind ik het even onzinnig om al het goeds dat je een ander toewenst te concentreren op die paar dagen aan het einde van een oud en het begin van een nieuw jaar.

Kerst- en nieuwjaarskaarten
Ik ben dus ook geen actieve verspreider van kerst- en nieuwjaarskaarten en/of -wensen. Mocht je zo lief zijn geweest om mij een eindejaarsgroet te zenden, het is niet persoonlijk bedoeld, reken er niet op dat ik jou of jullie er eentje (terug) stuur…

Elke dag van het jaar 
Ik wens mensen die mij dierbaar zijn – en ook anderen, mits ze medemensen in hun waarde laten en respectvol behandelen – elke dag van het jaar het beste toe, dus ook op 18 maart, 7 augustus of 23 november, om maar eens wat te noemen.

Overkant 
Kortom, wat het verspreiden van kerst- en nieuwjaarswensen betreft heeft mijn ziekte dus geen enkele invloed gehad op mijn eindejaarsgevoel. Wat wel is veranderd, is mijn horizon. Waar voorheen voor mijn gevoel pas in de verre verte aarde en lucht elkaar leken te raken, is de afstand tussen het aardse en het hemelse behoorlijk afgenomen. Ik ging er vroeger vanuit dat ergens aan de andere kant van de zee de “onzichtbare” overkant was. Nu sta ik als het ware niet meer aan zee, maar aan de kade van een grote rivier en zie ik de overkant liggen. Mijn horizon is daardoor ook te klein geworden om er nog een stip op te zetten.

Stipje op de horizon
Dus zet ik nu maar kleine stipjes op kleinere einders die een reikwijdte hebben van enkele maanden. Als dé toekomst niet meer bestaat, vervang ik, zolang me dat gegund is, die kleinere, onzekere toekomst van mij elke paar maanden gewoon voor een nieuwe. En dan zet ik gewoon weer nieuwe stipjes. In dat licht bezien kijk ik dus ook niet, zoals de meeste mensen zullen doen, vooruit naar hoe dit gehele jaar zal verlopen en is 31 december niet mijn volgende ijkpunt.

Bedrijfspsychologen
Daarbij horen van mijn kant ook geen goede voornemens. Lang geleden maakte ik die nog wel en dan waren het vooral de gebruikelijke beloften die je aan jezelf deed om ze na een week of drie, vier – soms al eerder – weer te verbreken. Gezonder eten, meer tijd voor jezelf, minder alcohol, wat vaker een boek lezen, dat soort zaken. Daar bleef het meestal bij wat mij betreft. Ik zou niet weten waarom ik bij het begin van elk nieuw jaar dit soort doelen opnieuw zou moeten stellen. In mijn huidige situatie heb ik meer vrije tijd dan me lief is, in tegenstelling helaas tot mijn beschikbare energie. Het is tegenwoordig voor mij de kunst om elke dag opnieuw bezigheden te vinden die mij niet teveel energie kosten, maar wel voldoende bevrediging schenken. Een glaasje geestverruimend vocht en lekker eten op z’n tijd sluiten daar goed op aan. Geen haar op mijn hoofd dus die er aan denkt om dat op te geven. Kijk, als het nou om de goede voornemens van drs. P. rond Oud en Nieuw ging, dan was het een ander verhaal, uitdagingen zat in dat geval. ‘Het stompen op ogen van bedrijfspsychologen’ en ‘het plastificeren van alleenstaande heren’ heb je bijvoorbeeld niet zomaar afgezworen…

Carpe diem
Terugkijken (op het afgelopen jaar) ten slotte, doe je dat ook nog als je bivakkeert in *Tussenland? Zeker wel! Alleen is de periode waarnaar ik terugkijk veel langer dan dat voorbije jaar. Eigenlijk komen steeds vaker flarden van mijn leven dat ik tot nu toe leid voorbij. Herinneringen, de goeie, maar ook de minder goeie, bepalen toch voor een belangrijk deel hoe je nu in je vel zet. Net zoals een zonnige toekomst mede ertoe leidt dat je je nu warmpjes waant. Geen heden zonder toekomst en verleden. Dat werd me des te meer duidelijk toen ik een paar jaar geleden mijn vader meer en meer zag verdwalen in de mist die dementie heet, waardoor vooruit en achteruit kijken voor hem steeds minder goed mogelijk was. Leven in het nu – een veelgehoord motto – heeft echter alleen maar zin als toen en straks ook binnen handbereik zijn. En ja, ook ik predik vaak ‘carpe diem’, maar ik pluk de dagen alleen maar met voldoening in de wetenschap dat ik er al vele geplukt heb en dat er voor mij nog genoeg zijn – helaas minder dan gehoopt, dat dan weer wel – om te plukken.

Eindejaarskreten
Samenvattend, heeft de overgang naar een nieuw jaar voor mij extra betekenis? Niet echt! Elke dag, of het nou in maart, juli of september is, in redelijke conditie wakker worden en vervolgens ‘genieten’ van wat de dag zal brengen, heeft dat voor mij wel. Wat mij betreft gelden die loze eindejaarskreten dan ook elke dag en niet alleen rond de jaarwisseling. Desondanks voor iedereen die dit leest: “Beste Wensen en een Voorspoedig 2023!”

*Tussenland: titel van een boek geschreven door Jannie Oskam die de term ook bedacht. Wie niet meer kan genezen, komt terecht in Tussenland, een overgangsgebied tussen leven en dood waarin je de weg niet kent en waarvan je de taal niet spreekt. Daarom is er behoefte aan wegwijzers…